Afvallen, autorijden en tandenpoetsen

8 februari 1998. Een beetje onwennig neem ik plaats achter het stuur van de paarse Toyota Corolla. Het feit dat het afgelopen nacht heeft gesneeuwd gaat deze ervaring er ongetwijfeld niet makkelijker op maken. De man naast me stelt zichzelf voor. Hij praat alsof hij zo uit een tekenfilm is gestapt. Doet hij dit expres om me op mijn gemak te stellen? Shit, nee; dit is zijn echte stem. Hahaha. Maar goed, terug naar de realiteit. Focus Naarden! Dit is je eerste rijles en je moet deze man te vriend houden.

Ik zet de auto in zijn vrij en draai de contactsleutel om. De auto start. We leven nog. So far so good. “Trap de koppeling in en zet hem in zijn eerste versnelling” zegt Donald Duck, uh, ik bedoel de rijinstructeur. Koppeling? Welk pedaal is dat? Eerste versnelling? Waar zit die?

De rijinstructeur heeft in de gaten dat ik écht nog nooit achter het stuur van een auto heb gezeten en kwaakt de volgende 10 minuten het “autorijden voor dummies” op. (In tegenstelling tot veel andere ouders hadden de mijne me nog nooit stiekem auto laten rijden. Ik wist nog net het verschil tussen een versnellingspook en het stuur, maar daarna hield mijn kennis op)

Ok. Poging 2. Onwennig zet ik de auto in de eerste versnelling en ik laat de koppeling “rustig” opkomen. Shit. Niet rustig genoeg. Ik creëer de stereotype filmscène waarbij iemand hortend en stotend met een auto wegrijd. De rijinstructeur pakt met zijn rechter hand het “hengseltje” boven zijn portier stevig vast. Deze handeling zal hij nog meerdere keren herhalen de komende 3 maanden. Als ik na 25 rijlessen wonder boven wonder in 1 keer mijn examen haal, biecht hij op dat hij echt nooit verwacht had dat ik mijn rijbewijs zou halen. Bedankt voor het vertrouwen Donald.

Fast forward. Het is inmiddels ergens halverwege het jaar 2016. Ik haal Fayah en Tatum op bij de kinderopvang en zet ze achter in de auto. Fayah kletst de oren van mijn hoofd en zingt wat liedjes. 10 minuten later draai ik de auto op de oprit en zijn we thuis. “We zijn er weer! “ Zeg ik tegen de dames.

In de autorit van 10 minuten moet ik ongetwijfeld tientallen keren geschakeld, gestuurd, gespiegeld en weet ik veel wat voor termen de rijlesprofessionals nog meer gebruiken, uitgevoerd hebben. Ik heb er echter geen seconde over hoeven na te denken. De afgelopen 15 jaar ben ik langzaam aan getransformeerd van dummy naar topcoureur (al zeg ik het zelf). Het hele proces van autorijden is zo gewoon geworden dat het volledig automatisch gaat.

Het grootste deel van de dag maken we gebruik van een heleboel gewoontes, op allerlei gebieden. Lopen, tandenpoetsen, koffiezetten. Je doet het allemaal zonder bewust over de specifieke handelingen na te denken. En dat is maar goed ook. Als je bij elke stap die je neemt jezelf zou moeten concentreren op je balans, het in beweging brengen van je been, het wegzetten van je voet enzovoort, dan zou je knettergek worden. Je hersenen slaan de handelingen die je veelvuldig uitvoert daarom op als gewoontes. Hoe vaker en langer je iets doet, hoe efficiënter dat patroon wordt en hoe minder je er over hoeft na te denken.

Dit proces heeft niet alleen betrekking op bewegingen, maar op alle dagelijkse bezigheden. Dus ook op je eetpatroon.

Als je last hebt van overgewicht, dan is de kans groot dat je wel eens een dieet gevolgd hebt. Je zal dan (hopelijk) gemerkt hebben dat je prima in staat was om wat van de kilo’s kwijt te raken. Het probleem is echter meestal niet het kwijtraken van de kilo’s, maar het zorgen dat ze niet terugkomen.

Ik heb zelf zo’n 20 jaar structureel last gehad van overgewicht, steeds hopend dat het volgende revolutionaire dieet de oplossing zou brengen. Die verlossing kwam echter nooit. Ik viel uiteraard elke keer af, maar enkele maanden (of soms weken) nadat ik met het dieet gestopt was, zat het er weer aan. Frustratie alom.

Toch is het eigenlijk best logisch.

Ik ben 20 jaar bezig geweest met het perfectioneren van de handelingen die noodzakelijk zijn om mijn gewicht toe te laten nemen. In die tijd ben ik er zo goed in geworden dat mijn hersenen die handelingen zodanig geautomatiseerd hebben dat ik niet eens door heb dat ik ze uit voer. Met een dieet van 3 maanden doorbreek ik die gewoontes, soms zelfs radicaal. Maar iets 3 maanden “oefenen” weegt natuurlijk niet op tegen 20 jaar van pure perfectie. Zodra het dieet afgelopen is verval ik langzaam aan dus weer in mijn oude patronen, om na een jaar weer een volgende korte interventie uit te proberen.

Uiteindelijk heb ik geleerd dat het proces dat noodzakelijk is om af te vallen in essentie erg eenvoudig is. Je hoeft jezelf maar aan een handjevol spelregels te houden om dit te bereiken. Helaas staan deze spelregels vaak haaks op de gewoontes die dit proces ondermijnen. (Nog los van het feit dat die spelregels door de media het liefst een beetje weggemoffeld worden. “Eet minder dan je gebruikt” is kennelijk niet sexy en moeilijk te verkopen)

Toch is het wel degelijk mogelijk om succesvol af te slanken en het gewicht er af te houden. Zelfs na een verleden van 20 jaar met overgewicht. Ik ben er immers het levende bewijs van. Op mijn 33e ben ik (verhoudingsgewijs) slanker, sterker en fitter dan ik op mijn 12e had durven dromen.

Heb je last van hardnekkig overgewicht en zoek je een shortcut naar blijvend succes? Negeer dan revolutionaire methodes, shakes en/of pillen. Pak het probleem aan bij de wortel.