Maart 2015. Het is dinsdagochtend 8.00u als ik de koffiekamer binnenloop. Op een of andere manier voelt het anders dan afgelopen vrijdag, maar waarom precies is me niet helemaal duidelijk. Misschien beeld ik het me gewoon in, hoewel er al een stuk meer collega’s zitten dan normaal gesproken op deze tijd het geval is.

Om 8.10u stipt komt de directeur binnen en vraagt iedereen om te gaan staan. Een mix van verbazing, frustratie en onwil daalt in de ruimte neer. Met een frisse tegenzin gaat iedereen staan. Ik heb nog steeds niet in de gaten wat er aan de hand is, maar vertrouw op de schijnveiligheid van kuddegedrag en volg gestaag.

“Goedemorgen allemaal.” “Welkom bij deze allereerste Start van de Dag.”

Vervolgens tikt de directeur gedurende een klein kwartier een aantal agendapunten af, waarna iedereen murw geslagen zo snel mogelijk de ruimte verlaat. Ineens is het onaangenaam stil. Ik drink mijn koffie op en vertrek richting het klaslokaal. Onderweg zie ik “groepjes” collega’s onrustig met elkaar fluisteren.

Later blijkt dat er gisterenmiddag, op maandag – mijn papadag, een behoorlijk heftige vergadering heeft plaatsgevonden. Een paar weken daarvoor was de onderwijsinspectie namelijk langgeweest en hun conclusie liet weinig te wensen over: De school scoorde zwaar onvoldoende.

In een poging om zo snel mogelijk het tij te keren, had de directie als reactie een crisisplan opgesteld. Een plan dat gisteren gepresenteerd en direct uitgerold was. Strakke kaders met weinig speelruimte en een aangepast beleid waar de Start van de Dag waar ik zojuist getuige van was, onderdeel van uitmaakte.

We moesten onze werkwijze radicaal veranderen.

 

WEERSTAND

 

Vrijwel alle berichtgeving die ik tegenkom probeert me wijs te maken dat veranderen moeilijk is. Veranderingen binnen organisaties en/of gedragsverandering – we schijnen er allemaal een natuurlijke weerstand tegen te hebben omdat we “verlangen naar de veiligheid” van het oude, het bekende.

En verandering voelt meestal niet veilig, hoe oncomfortabel onze huidige situatie ook is.

Toch?

Natuurlijk zit daar een kern van waarheid in. Alleen ben ik van mening dat veranderen makkelijk is.

Veranderen gaat namelijk vanzelf.

Neem je lichaam. Daarin speelt zich een continu proces van celvernieuwing af. Dit maakt dat jij vanuit biologisch standpunt letterlijk een compleet ander mens bent dan 7 jaar geleden – zo lang duurt het gemiddeld voordat alle cellen in je lichaam zich een keer vernieuwd hebben.

Ook binnen organisaties gaat veranderen vanzelf.

Als het management besluit om een radicaal andere richting in te sturen, dan roept dit vaak weerstand op bij de medewerkers. “Weer een idee dat van bovenaf naar beneden gedropt wordt.” De conclusie is vervolgens dat het moeilijk is om de veranderingen er doorheen te krijgen, omdat mensen geneigd zijn vast te houden aan het oude.

Toch is er ook in deze situatie, automatisch wel degelijk iets veranderd: De houding van de medewerkers. Die is binnen no-time een stuk defensiever geworden. Het is niet de “beoogde verandering,” maar het is wel degelijk een verandering.

Veranderen is dus niet moeilijk. Veranderen in een vooraf bepaalde richting, dat is waar de schoen wringt.

De aanname of constatering dat de huidige situatie niet langer voldoet en dat er een nieuwe, betere situatie gewenst is. Dit is het type verandering dat verwachtingen schept en waarbij er kaders gegeven worden. Veranderen binnen deze context kan soms moeilijk gaan.

 

VERANDEREN OF GROEIEN?

 

Stel dat jij besluit dat je iets in je leven wilt veranderen. Dan wordt over het algemeen aangenomen dat “de pijn” die je ervaart in je huidige situatie, groter is geworden dan “de angst” om de weg naar “het nieuwe” in te slaan.

Er zullen ongetwijfeld situaties zijn waarvoor dit geldt, hoewel ik durf te betwisten dat dit altijd zo is. Sterker nog, als je het mij vraagt is iets willen veranderen omdat je niet tevreden bent met het oude een zwakke basis voor een succesvol en duurzaam resultaat.

Ik gebruik daarom liever het woord GROEIEN in plaats van veranderen. Groeien geeft waarde aan het proces en haalt de lading af van een verwacht eindresultaat.

Veranderen is reactief en wordt gedicteerd door een externe factor. Het verkleint je autonomie met als mogelijk gevolg dat je er negatieve stress door ervaart.

Groeien is pro-actief. Een keuze die je maakt voor jezelf en die daardoor je autonomie vergroot.

OEFENING BAART KUNST.

 

Ik hoop dat je ziet hoe een ander perspectief – groeien in plaats van veranderen, kan bijdragen aan een relaxter leven. Aan de andere kant kan ik me ook voorstellen dat je het nog moeilijk vind om dit concreet te maken en daadwerkelijk toe te passen. 

Het verlaten van je comfort zone is met name eng omdat je verwachtingen hebt van de bestemming waar je naar op weg bent. Dat is immers de aanleiding van je besluit om iets te willen (moeten?) veranderen.

Wanneer je er bewust voor kiest om te (blijven) groeien, dan verdwijnt het principe van de comfortzone. Daar kun je namelijk sowieso niet groeien. Om te groeien heb je nieuwe inzichten nodig en de beste inzichten krijg je door in actie te komen en ergens vast te lopen.

 

Terug naar de koffiekamer…

 

Ondanks de weerstand ontsnapte niemand eraan om te gaan werken volgens de nieuwe regels. Het gevolg was dat er binnen een aantal maanden een zichtbaar positief resultaat aan de onderwijsinspectie getoond kon worden. Vanuit dat oogpunt had de interventie dus gewerkt, hoewel er nog steeds veel collega’s waren die daar gemengde gevoelens bij hadden.

De exacte afloop weet ik echter niet, omdat ik andere plannen had.

Mijn persoonlijke groei dicteerde namelijk een afslag waar het werken op school niet langer onderdeel van uitmaakte. Ondanks dat ik er nog maar 2 dagen per week werkte, nam ik in december van dat jaar nam ik afscheid om me fulltime bezig te gaan houden met het geven van coaching en training.

Een pad dat ik inmiddels al weer een aantal jaren bewandel en dat langzaamaan comfortabel aan het worden is. Ik voel dat het moment daar is, om mijn oren en ogen open te houden.

En jij? Waar sta jij nu? Hoe ziet jouw huidige pad er uit? Waar ervaar jij weerstand en is dit een groeikans, of is het een signaal dat het tijd is voor een andere richting?